Анализа на „оправданиот страв“ како елемент на дефиницијата на бегалец

Докажување на оправданиот страв

Во согласност со општите принципи на законот за докажување, товарот на докажување на постоењето оправдан страв е на товар на лицето кое го тврди тврдењето – во случај на бегалецот. Овој товар се разрешува со давање вистински податоци за неговото потекло и личните искуства што предизвикуваат страв од прогон. Сепак, заради особено ранливата состојба на барателите на азил и бегалците, одговорноста за утврдување и проценка на доказите ја споделува и донесувачот на одлуки.  Во контекст на барањето, изразот „стандард на докажување“ значи праг што барателот треба да го исполни за да го убеди судијата за вистината на неговите тврдења.Стравот на апликантот треба да се смета за основан доколку тој / таа „може да утврди, до разумен степен, дека неговиот постојан престој во неговата земја станал неподнослив …“.

Различни национални судови одлучиле дека стравот е основан ако постои „разумна можност“ или „добра причина“  лицето да се плаши од прогон. Утврдувањето на оправдан страв е тесно поврзано и со задачата за проценување на доказите и кредибилитетот. Ако доказите на барателот се прифатат како кредибилни, органот што ја носи одлуката потоа доаѓа до чекор број два, а тоа е дали прифатените факти и околности се еднакви на оправдан страв. Всушност, „процената“ се одвива во два одделни фази. Првата фаза се однесува на утврдување на фактички околности коишто може да претставуваат докази што го поддржуваат барањето, додека втората фаза се однесува на правна процена на тие докази, што вклучува носење одлука, во однос на конкретните факти за дадениот случај, за тоа дали се исполнети материјалните услови утврдени со член 9 и 10 или член 15 од Директивата 2004/83 за доделување меѓународна заштита.[9]

Концептот на оправданиот страв како формулација составена од објективен и субјективен елемент не е прифатен исто во различни држави, со други зборови кажано некои не го прифаќаат објективниот елемент, други пак не го прифаќат субјективниот, додека трети бараат исполнување кумулативно на двата елементи.

Тековното право за азил бара барателите на азил да докажат дека имаат „основан страв од прогон“.Сепак, „основаниот страв“ – доказниот стандард во случаите на азил остана двосмислен и тешко може да се примени во случаите на азил. Во случајот  ИНС наспроти Кардоза-Фонсека,[10] Врховниот суд на САД смета дека барателот на азил може да воспостави основан страв со помалку од 50% веројатност за иден прогон. Иако Судот се обиде да го разјасни значењето на основаниот страв, одлуката го комплицираше доказниот стандард со имплицирање дека се состои од два дела: субјективна компонента и објективна компонента.Субјективната“ компонента – е излишна бидејќи оваа компонента ретко се оспорува. Субјективната компонента во суштина не е проблем, бидејќи барателите на азил можат да ја докажат оваа компонента со изјава дека се плашат да се вратат во своите матични земји. Објективната компонента – дали стравот на барателите на азил е објективно разумен – останува нејасна. Врховниот суд треба да ја елиминира субјективната компонента во основаната анализа на страв и да претпостави дека барателите на азил имаат вистински страв доколку поднесат барање.Покрај тоа, Врховниот суд треба да ја поедностави објективно разумната анализа на страв до „разумна можност за прогон“, што би претставувало 10% можност за прогон. Разумната можност за прогонство ќе нагласи како основаниот страв укажува на праг или веројатност за прогон.[11][12]Непостоењето јасни мерила за докажување на компонентите на оправданиот страв доведуваат до различни толкувања во слични ситуации односно зависност од тоа што конкретната држава смета дека бегалецот треба да исполни за да му се признае статус на бегалец и да му се даде заштита.

Дефиницијата за бегалец, во смисла на Конвенцијата од 1951 година, е перспективна. Формулацијата „основан страв“ не бара прогон во минатото, иако прогонството во минатото е силен показател за постоењето на постојан страв. Меѓународната заштита на бегалците е превентивна по својата природа и затоа едно лице не треба да чека да биде прогонувано  пред таа или тој да може да побара статус на бегалец. Како што е наведено во став 42 од Прирачникот, „стравот на апликантот треба да се смета за основан ако може, во разумен степен, да утврди дека неговиот континуиран престој во земјата на потекло станал неподнослив за него, од причините наведени во дефиницијата, или би бил неподнослив од истите причини ако тој се врати таму.[13]

Оправдан страв  обично ја  вклучува  и подготвеноста и способноста на државата да ја исполни својата обврска да ги штити своите граѓани. Во случаи кога државата му нанесува штета или е соучесник во смисла што ја охрабрува, ја прифаќа или толерира повредата, лесно може да се донесе заклучок дека стравот е основан. Доколку стравот е повреди од недржавен субјект или група, а државата е подготвена да постапи против таквиот субјект или група, така што заканата веројатно ќе биде елиминирана или значително намалена, правилен заклучок кој може да се извлече е дека стравот не е основан, бидејќи не постојат реални шанси дека ќе се случи прогон. Меѓутоа, доколку земјата на жалителот обезбеди ниво на заштита што барателот има право да го очекува според меѓународните стандарди, тој нема да ги задоволи елементите на дефиницијата за бегалец од Конвенцијата дури и ако остане основан страв од штета. Така нема да биде доволно да се утврди оправдан страв од повреда од недржавен субјект или група доколку немаме докази дека земјата на жалителот не ја исполнува својата должност да го заштити нејзините граѓани.[14]